VİCDANIMA SIĞMIYOR
CAN BAŞKENT
Federe Yayınları'ndan Şubat 2010'da çıkan kitabımın önsözü
Vicdani reddin kuramsal anlamda her zaman oldukça zengin ve derin olduğunu düşünmüşümdür. Bu zenginliğin birinci nedeninin, diğer sivil itaatsizlik eylemlerinin çoğunda da görebileceğimiz bir birey-toplum gerilimi olduğunu düşünüyorum. Bireysel vicdana ve ahlaka dayanan bir edimin, toplumsal bir dönüşüm yaratması emeli, sivil itaatsizliğin temel taşlarından biridir.
Diğer ve belki de daha önemli faktör ise, vicdani reddin ilk bakışta kendini karşı çıktığı şey üzerinden tanımlıyor görünmesine rağmen, oldukça aleni olarak kendini çok dinamik bir şekilde temel kaygıları üzerinden yeniden konumlandırabilmesidir. Örneğin, vicdani retçilerin zorunlu askerlik yükümlülüğüne karşı çıkmalarının, onların askerlik yükümlülüğünü iptal etmemesinin yarattığı içsel çelişki, bu eylemcilerin bunu bile bile eylemlerde ve etkinliklerde ön saflarda olmasını engelleyememiştir. Dolayısıyla, vicdani ret, askerlikten sakınma psikolojisi olarak değil, toplumsal dönüşüm için çalışan bir eylemlilik olarak kendini konumlandırmayı becerebilmiştir.
Bu kitapta, bilhassa vicdani reddin içsel çelişkileri ve kuramsal bulanıklıklarına da değindim. Kimi zaman, matematiksel bir formelizmle vicdani redde yaklaştım, kimi zaman da vicdani reddi bir uygulamalı ahlak sahası olarak gördüm. Diyalektikten sakınarak, vicdani reddin gelişmesi ve büyümesi sürecine ayna tutmaya çalıştım. Bunu yapmak için de Türkiye’deki vicdani ret hareketinin küçüklü büyüklü eylemlilikleri üzerine yazageldiğim makaleleri de bu kitabın bir parçası haline getirdim. Umuyorum ki bu vakanüvislik, vicdani reddin bu topraklardaki tarihinin yitip gitmemesinde faydalı olacaktır.
Bu kitabın oluşmasında ilk teşekkürü ortak yazarlarıma borçluyum. Diğer büyük teşekkürü ise, projelerimi destekleyen Institute for Anarchist Studies (Anarşist Çalışmalar Enstitüsü) ve Mark Lance’a borçluyum. Enstitü, verdiği destekle vicdani ret ve anarşizm arasındaki ilişkiyi formel açıdan inceleyen araştırmamı finanse etmiştir. Bu metinlerin kitap haline gelmesinde ise en büyük desteği Gün Zileli’den ve Federe Yayınları’ndan gördüm.
Kitaptaki yazıların oluşumu esnasında fikri desteklerini benden esirgemeyen yüzlerce dostun, omuzdaşın ve düşmanın ismini burada zikretmek imkansız. Tüm bu insanlar arasında Utku Usta ve Ertuğrul Cenk Gürcan’a ayrıca teşekkür etmek isterim.
Kitaptaki yazılar çeşitli mecralarda daha önce yayınlandı. Uzun listeyi burada tekrar zikretmeye gerek yok, ancak yazılarımı bıkmadan yayınlayan tüm savaş karşıtlarının ve vicdani retçilerin internet sitesi www.savaskarsitlari.org ve İzinsiz Gösteri internet dergisi www.izinsizgosteri.net ayrı bir teşekkürü çoktan hak etti.
Her yazar gibi ben de, uykusuz gecelerde bir çift ışıltılı gözü düşünerek avuttum kendimi, bu gözler için G. E. Karagöz’e teşekkür ederim.
Yazarların erişilemez olması beni rahatsız etmiştir. Görüşlerinizi, www.canbaskent.net ya da can-AT-canbaskent.net adresleri vasıtasıyla aktarmanız beni mutlu edecektir.